Saturday, October 11, 2008

Le retour de la bataille idéologique

Notre conviction, c’est que la bataille pour un nouveau modèle de société a commencé. Elle va marquer, en France, en Europe, dans le monde, la période qui s’ouvre.

Nous sortons, en France, d’une longue paix idéologique. Elle scellait la victoire des valeurs de gauche.

La France a vécu, depuis 1945, sur un compromis « social-démocrate » : un modèle de développement fondé sur l’Etat-providence, caractérisé par un cercle vertueux entre prospérité et justice sociale, croissance et redistribution, marché et Etat. La gauche, avec le gaullisme social, avait promu ce modèle égalitaire après-guerre. La droite avait accepté d’accompagner ces évolutions, moteurs d’une prospérité inédite sous les Trente Glorieuses.

Ce compromis social-démocrate n’était pas une spécificité française : l’économie sociale de marché, le Welfare State, caractérisent le modèle européen d’après-guerre. Le niveau de prélèvements obligatoires, symbole de l’effort redistribution d’un pays, témoigne de cette cohérence du modèle européen : la moyenne européenne des prélèvements obligatoires s’élève à 42% du PIB, contre 28% au Japon, 23% aux Etats-Unis, moins de 20% dans les pays en développement. Il y a certes des différences importantes en Europe mais même les Etats européens les moins redistributeurs (Irlande, Royaume Uni) se situent dix points au-dessus des autres pays occidentaux.

Avec la crise contemporaine de l’Etat-providence, le compromis idéologique social-démocrate a volé en éclats. La crise a une origine simple : les instruments de l’Etat-providence du 20ème siècle s’avèrent inadaptés dans le monde du 21ème ; le cercle vertueux s’est transformé en cercle vicieux – la faiblesse de la croissance asphyxie l’Etat-providence, la redistribution handicape la compétitivité économique et affaiblit la croissance.

Désormais, la droite est à l’offensive. Elle a longtemps hésité. C’est fini. La droite revendique « la réforme », « le changement » : la fin du pacte social historique. Si la France veut retrouver - « libérer » - la croissance, elle doit accepter de réduire son Etat-providence et de limiter la redistribution. La droite propose ainsi une offre politique structurée, autour d’un modèle libéral traditionnel, qu’elle théorise progressivement, au-delà des hésitations doctrinales du sarkozysme.

Face à cette offensive, la gauche n’a pas encore d’offre politique alternative. Elle oscille entre deux écueils.

Le premier est le conservatisme. La gauche peut être tentée par l’immobilisme, la défense du modèle d’hier. Elle a du mal à faire le deuil du modèle historique qu’elle a contribué à créer. Elle risque alors de s’enfermer dans la protestation.

Le second écueil est le renoncement idéologique. Dans l’incapacité de formuler une offre politique alternative, la gauche laisserait filer le curseur idéologique vers la droite. Le nouveau compromis national deviendrait un compromis libéral. La gauche pourrait encore espérer la victoire politique, mais au prix de sa défaite idéologique, cantonnant son action à l’accompagnement social d’un modèle qui n’est plus le sien. Ce renoncement est une tentation dans nombre de partis sociaux-démocrates européens, notamment avec le SPD allemand, et plus encore en Autriche et aux Pays-Bas.

La gauche progressiste doit au contraire chercher la voie de la refondation idéologique, le chemin vers une « seconde fondation sociale-démocrate ».

Elle en a les moyens. Le matériau est là, désormais. Le diagnostic intellectuel s’est enrichi. Les expérimentations européennes se développent, notamment dans les social-démocraties nordiques. Les initiatives locales se multiplient. Le travail qui reste à accomplir est de convertir ce matériau en solutions programmatiques et de penser un projet global.

Elle est attendue. En France comme en Europe, les citoyens continuent de plébisciter les valeurs progressistes – égalité, solidarité, lutte contre les injustices. L’ancrage social-démocrate est toujours là.

Mais la bataille idéologique à venir n’aura pas lieu qu’en Europe. Aux Etats-Unis aussi, il est probable qu’elle s’ouvre. Les Etats-Unis ont également vécu sur un compromis idéologique de long terme, autour du modèle libéral anglo-saxon. La crise financière actuelle en sape brutalement les fondements : nationalisations, régulations, interventionnisme étatique sont à l’ordre du jour. Cette crise remettra-t-elle en cause le compromis libéral américain au profit d’un modèle progressiste ? Peut-il lui aussi se renouveler sur des bases modernisées ? Ce sera sans doute aussi l’enjeu de la période qui s’ouvre.

Les tensions idéologiques devraient également se réveiller dans les pays émergents, singulièrement en Chine. Le modèle de développement de ces pays est fondé sur la compétitivité-prix sur les marchés étrangers. Il repose par construction sur le maintien de bas coûts de production – salaires et charges sociales notamment. Avec la montée en puissance économique, la bataille autour de la répartition de la valeur ajoutée est appelée à s’intensifier. La pression des travailleurs s’accroît rapidement– même si les institutions non-démocratiques de la plupart de ces pays freinent cette évolution. Un autre modèle de développement, plus progressiste, pourrait en résulter.

Europe, Etats-Unis, Chine : partout, le modèle de développement d’hier est remis en cause ou est appelé à l’être. De nouveaux modèles devraient émerger et s’affronter. Et, au-delà des modèles nationaux, il faudra aussi inventer un modèle de gouvernance mondiale. Les enjeux de demain sont avant tout des enjeux globaux : finances, énergie, environnement, eau, migrations, prolifération... Aucune gouvernance capable de faire face à ces défis n’est aujourd’hui en place.

La bataille idéologique va s’ouvrir. Elle va concerner le modèle de développement de nos territoires et l’organisation de la planète. Il est urgent que les progressistes entrent dans l’arène.

Ecrit par Olivier Ferrand, Michel Rocard et Eric Maurin.

Friday, October 10, 2008

Martti Ahtisaari wins Nobel Peace Prize

This year's Nobel Peace Prize has been won by peace negotiator Martti Ahtisaari, the Nobel Foundation has announced in Norway's capital, Oslo.

Finland's ex-president has been a UN mediator on Kosovo, helped end the conflict in Indonesia's Aceh province and aided Namibia's independence.

Mr Ahtisaari told Norwegian broadcaster NRK he was "very pleased and grateful" to receive the award.

The laureate wins a gold medal, diploma and 10m Swedish kronor ($1.4m).

The winners were chosen by a secretive five-member Norwegian awards committee from 197 nominations this year.

Namibian agreement

The Nobel committee commended Mr Ahtisaari, 71, "for his important efforts, on several continents and over more than three decades, to resolve international conflicts".

The citation continued: "He has figured prominently in endeavours to resolve several serious and long-lasting conflicts," mentioning his roles in Namibia, Aceh, Kosovo and Iraq.

"He has also made constructive contributions to the resolution of conflicts in Northern Ireland, in Central Asia and on the Horn of Africa," it said.

The committee's Ole Danbolt Mjoes said: "These efforts have contributed to a more peaceful world and to 'fraternity between nations' in Alfred Nobel's spirit."

Mr Ahtisaari, who served as Finnish president from 1994-2000, told NRK he thought his biggest achievement was in Namibia.

"It was absolutely the most important because it took such a long time," he said.

Mr Ahtisaari helped supervise the move to independence from South Africa in the late 70s and supervised framing free and fair elections. Namibia made him an honorary citizen.

Mr Ahtisaari said he hoped the prize money would help finance the organisations he chaired.

"It's very important to be able to act properly, you need financing and you never have enough."

Mr Ahtisaari will receive the prize in Oslo on 10 December, the anniversary of the death in 1896 of the awards' founder, Swedish inventor Alfred Nobel.

In keeping with tradition, no candidates were named ahead of Friday's announcement.

But those said to be in the frame included Zimbabwean politician Morgan Tsvangirai and freed French-Colombian politician Ingrid Betancourt.

Chinese dissidents Hu Jia and Gao Zhisheng were also leading contenders, prompting Beijing to issue a veiled warning that the prize should go to the "right person".

Source: BBC News.

Israeli Jews and Arabs find hope in microfinance fund by Karin Kloosterman

JERUSALEM – The cost of housing in Israel's capital city Jerusalem is soaring, the disparity between rich and poor is growing wider, while the trust between Arabs and Jews remains thin.

The issue of poverty is especially dire for Jerusalem's poorer Orthodox Jews and religious Muslims during the holiday season.

Like in America during Thanksgiving and Christmas time, it's easy to see in Israel how the poor suffer during holiday time. There are reports of food insecurity in the local newspapers and food banks beg for donations. Charitable acts take on a deeper meaning for those that have the means to give—and they do give. What about the rest of the year?

In the Jewish religion, the highest form of charity is helping a person earn his or her own living. Following this age-old tradition, and merging it to complement Muslim laws in charitable giving, is a new NGO – the Jerusalem Interest-free Microfinance Fund (JIMF) – which has initiated a scheme to give interest-free loans to help Jerusalem's poor start their own businesses.

Borrowing models from the laws in both religions – including prohibitions to accept interest-based loans – the JIMF, founded by two UK citizens, follows a worldwide trend of microfinancing, especially in the area of the environment.

Breaking barriers of suspicion
In Jerusalem, new opportunities for building businesses can break down barriers of suspicion between Israeli Arabs and Jews, reduce religious fanaticism and lead to a more prosperous city and region for all, believe JIMF founders Donald Franklin and his partner Michael Pollak. They also hope it will break down barriers in philanthropy where each faith tends to support its own.

The JIMF could lead to change, since both Jews and Muslims everywhere are bound to give a percentage of their earnings to those less fortunate. It's called tzdaka in Judaism and zakat in Islam: "We want to comply with halacha (Jewish) and Sharia (Islamic) law," says Franklin, an economist in the UK, who notes that both words come from the same root, meaning path or way.

He tells ISRAEL21c, "I was anxious to find a way of extending contact [between Islam and Judaism] which was more constructive."

The JIMF is also advised by Fiyaz Mughal and Jafar Sabbah, who are helping decide among other things, which of the would-be entrepreneurs in Jerusalem will receive some of the $200,000 in financing the NGO has already collected. Part of the JIMF's service will be business training to the borrower, giving the loan extra value, while loan re-payment will be enforced by either the Jewish courts – the Beit Din – or the by the elders in the Muslim communities, depending on the recipient.

If the model works, Franklin is hoping that similar micro-loan initiatives can extend throughout the region, maybe even in the Palestinian Authority – where the Al Rafah Microfinancing Bank is set up – but unable currently to provide loans, he says.

###

* Karin Kloosterman is a Canadian-Israeli freelance journalist. She lives in Tel Aviv. This article is distributed by the Common Ground News Service (CGNews) with permission from Israel21c.

Source: Israel21c, 2 October 2008

A hard-liner's call for peace by Uri Dromi

PARIS - In a farewell interview he gave to the Yediot Aharonot newspaper on the eve of Rosh Hashana, the Jewish New Year, Israeli Prime Minister Ehud Olmert dropped a bombshell. "What I'm telling you now," he said to his interviewers, "no Israeli leader ever said before me: We have to pull out from almost all the territories [in the West Bank], including in East Jerusalem, including in the Golan Heights."

But for those of us who have been advocating these actions for years, his words were not really a bombshell; they simply reveal a coming to grips with reality. In order for Israel to survive as a Jewish and democratic state, the government should not rule millions of Palestinians. It is in Israel's best interests that a viable Palestinian state emerge, a state whose citizens, though forced to give up their dreams of returning to their homes in Jaffa and Haifa, will nevertheless feel that, given the historical circumstances, this was a deal they could live with.

But what was remarkable about this cold, realistic assessment is that it came from the mouth of Ehud Olmert himself.

Thirty years ago, when the Knesset convened to ratify the Camp David accords that were signed by Prime Minister Menachem Begin of Israel and President Anwar Sadat of Egypt under the auspices of President Jimmy Carter, there was a heated debate. Hard-liners accused Begin of betraying his Greater Israel credo by giving Sinai back to the Egyptians. When the issue came to a vote, 84 Knesset members supported the measure, 19 opposed and 17 abstained. Despite the overwhelming feeling that relinquishing control of Sinai was a tough sacrifice to make, the majority felt that this opportunity to reach peace with Israel's major enemy was not to be missed. Even Yitzhak Shamir, one of the staunchest opponents to any concessions, decided that, rather than saying nay, he should abstain.

Among those who voted against the accords was a young Knesset member by the name of Ehud Olmert. In the recent interview in Yediot Aharonot, Olmert came full circle, praising the courage and leadership that Begin had shown 30 years before.

It seems that Olmert started to change from a right-wing ideologue in the mid-1990s, when he became the mayor of Jerusalem and began to realise that life in this complex region calls for flexibility.

I remember accompanying the late Prime Minister, Yitzhak Rabin on a visit to the city. We were standing at an observation point facing eastward, to the Judean Desert, when Olmert started explaining to Rabin that Jerusalem needed a ring-road on its east, to ease traffic jams. Rabin dismissed his argument with a smile. We all knew what Olmert had in mind: to physically lock Jerusalem from its eastern side, so that any future partition of the city would be impossible.

But in his farewell words to Rabin at City Hall, Olmert surprised us. These were the days of the Oslo peace process, when Rabin was attacked by Olmert's right-wing colleagues. Yet Rabin and I looked at each other in puzzlement during Mayor Olmert address as he praised Rabin for the courage and leadership the prime minister had shown by giving peace with the Palestinians a chance. In hindsight, I see that Olmert had already started his transformation.

It's a pity that Israeli leaders can express themselves candidly about the future of the Israeli-Palestinian conflict only when they are out of office. Maybe Olmert's likely successor, Foreign Minister Tzipi Livni, who is known for her courage, could prove to be the exception.

Instead of trying to form an unstable government, which will be easily paralysed by its own members, she should call for new elections. Her campaign should be based on Olmert's parting words.

Anyone who wants Israel to be a democracy, predominantly Jewish, should vote for her, realising that this will mean giving away most of the West Bank and compromising in Jerusalem.

On the other hand, those who vote for the Likud leader, Benjamin Netanyahu, should bear in mind that, by not compromising with the Palestinians, they will bring about the creation of one, binational state. Then the Arabs, with their higher birth rate, will sooner or later become a majority, thus putting Israel on the horns of the dilemma: Either it loses its Jewish identity in order to remain a democracy, or it remains Jewish, but becomes an apartheid state.

Livni, like Olmert, comes from a hard-line, right-wing family (her father was the operations officer of the underground Irgun movement that fought to establish Israel). If she embraces this path to peace she will win the trust of her countrymen, who like their leaders to be basically tough. If she speaks the truth to the Israeli public, she can win at the polls and go on to lead us in the right direction.

###

* Uri Dromi was the spokesman of the Rabin and Peres governments from 1992 to 1996. This article is distributed by the Common Ground News Service (CGNews) with permission from The International Herald Tribune.

Source: The International Herald Tribune, 6 October 2008.

The one-state solution by Sari Nusseibeh

PARIS - In a farewell interview he gave to the Yediot Aharonot newspaper on the eve of Rosh Hashana, the Jewish New Year, Israeli Prime Minister Ehud Olmert dropped a bombshell. "What I'm telling you now," he said to his interviewers, "no Israeli leader ever said before me: We have to pull out from almost all the territories [in the West Bank], including in East Jerusalem, including in the Golan Heights."

But for those of us who have been advocating these actions for years, his words were not really a bombshell; they simply reveal a coming to grips with reality. In order for Israel to survive as a Jewish and democratic state, the government should not rule millions of Palestinians. It is in Israel's best interests that a viable Palestinian state emerge, a state whose citizens, though forced to give up their dreams of returning to their homes in Jaffa and Haifa, will nevertheless feel that, given the historical circumstances, this was a deal they could live with.

But what was remarkable about this cold, realistic assessment is that it came from the mouth of Ehud Olmert himself.

Thirty years ago, when the Knesset convened to ratify the Camp David accords that were signed by Prime Minister Menachem Begin of Israel and President Anwar Sadat of Egypt under the auspices of President Jimmy Carter, there was a heated debate. Hard-liners accused Begin of betraying his Greater Israel credo by giving Sinai back to the Egyptians. When the issue came to a vote, 84 Knesset members supported the measure, 19 opposed and 17 abstained. Despite the overwhelming feeling that relinquishing control of Sinai was a tough sacrifice to make, the majority felt that this opportunity to reach peace with Israel's major enemy was not to be missed. Even Yitzhak Shamir, one of the staunchest opponents to any concessions, decided that, rather than saying nay, he should abstain.

Among those who voted against the accords was a young Knesset member by the name of Ehud Olmert. In the recent interview in Yediot Aharonot, Olmert came full circle, praising the courage and leadership that Begin had shown 30 years before.

It seems that Olmert started to change from a right-wing ideologue in the mid-1990s, when he became the mayor of Jerusalem and began to realise that life in this complex region calls for flexibility.

I remember accompanying the late Prime Minister, Yitzhak Rabin on a visit to the city. We were standing at an observation point facing eastward, to the Judean Desert, when Olmert started explaining to Rabin that Jerusalem needed a ring-road on its east, to ease traffic jams. Rabin dismissed his argument with a smile. We all knew what Olmert had in mind: to physically lock Jerusalem from its eastern side, so that any future partition of the city would be impossible.

But in his farewell words to Rabin at City Hall, Olmert surprised us. These were the days of the Oslo peace process, when Rabin was attacked by Olmert's right-wing colleagues. Yet Rabin and I looked at each other in puzzlement during Mayor Olmert address as he praised Rabin for the courage and leadership the prime minister had shown by giving peace with the Palestinians a chance. In hindsight, I see that Olmert had already started his transformation.

It's a pity that Israeli leaders can express themselves candidly about the future of the Israeli-Palestinian conflict only when they are out of office. Maybe Olmert's likely successor, Foreign Minister Tzipi Livni, who is known for her courage, could prove to be the exception.

Instead of trying to form an unstable government, which will be easily paralysed by its own members, she should call for new elections. Her campaign should be based on Olmert's parting words.

Anyone who wants Israel to be a democracy, predominantly Jewish, should vote for her, realising that this will mean giving away most of the West Bank and compromising in Jerusalem.

On the other hand, those who vote for the Likud leader, Benjamin Netanyahu, should bear in mind that, by not compromising with the Palestinians, they will bring about the creation of one, binational state. Then the Arabs, with their higher birth rate, will sooner or later become a majority, thus putting Israel on the horns of the dilemma: Either it loses its Jewish identity in order to remain a democracy, or it remains Jewish, but becomes an apartheid state.

Livni, like Olmert, comes from a hard-line, right-wing family (her father was the operations officer of the underground Irgun movement that fought to establish Israel). If she embraces this path to peace she will win the trust of her countrymen, who like their leaders to be basically tough. If she speaks the truth to the Israeli public, she can win at the polls and go on to lead us in the right direction.

###

* Uri Dromi was the spokesman of the Rabin and Peres governments from 1992 to 1996. This article is distributed by the Common Ground News Service (CGNews) with permission from The International Herald Tribune.

Source: The International Herald Tribune, 6 October 2008.

US-Muslim relations at stake in US election?

East Meredith, New York - Following a week of devastating economic news, the latest presidential and vice-presidential televised debates have put concerns of foreign affairs back on the campaign agenda – particularly issues of importance to Muslim-US relations. Coupled with earlier campaign spin about Barack Obama’s alleged Muslim roots, Sarah Palin’s reference to “God’s work” in Iraq, John McCain’s repetitive reference to “radical Islam” and other examples of media mania about Islam, one may have the impression that the future of American relations with the Muslim world depends on the outcome of the 2008 elections.

This is not the case.

America will be tied to the Muslim world for centuries to come. There are six million Muslims in America, and many Americans work and live in the 56 Muslim-majority countries. Tens of thousands of Muslim students study in America, and American universities in Muslim societies will continue to play a positive intercultural role.

The connections between the two worlds go beyond the diaspora, expatriate work opportunities and tourism. Washington is an ally of Pakistan in the fight against terrorism; it is allied with Turkey through NATO; it is a major player in the Arab-Israeli conflict; it is active in diplomacy with the people of Cyprus, the Balkans, Malaysia, Indonesia and the Philippines.

Although many of America’s policies with Muslim-majority countries take the form of aid and cooperation, America is also engaged in two active wars in Muslim-majority countries and is confronting Iran aggressively on nuclear defence issues and its relations with Hizbullah and Hamas.

These many links – whether over common interest, immigration or competition – will play a long-term role in Muslim-US relations well beyond the November election.

Of the many leading issues in this presidential race, the three matters that most directly impact America’s relationship with Muslims – both domestically and abroad –- are the future of Iraq, independence from Middle East oil and resolution of the Israel-Palestine question.

Neither candidate has outlined a comprehensive plan to end the war in Iraq. Both disagree on what constitutes success. Obama focuses on the pace of troop withdrawal (16 months after he’s elected), and McCain stresses military “victory”, with troop withdrawal playing a secondary factor. In fact, the Bush administration has already accepted a major troop withdrawal within the next two years, because the Iraqi government now feels more secure and is demanding US forces leave sooner rather than later.

What will really impact American relations with the Muslim world is not the timing of withdrawal as much as the stabilisation of Iraq and its unity. Neither party in this election has a clear plan yet on how to secure Iraq for the long run, how to preserve its unity and how to fit this restructured state into the region. This is where the opportunities lie for enhancing US-Muslims relations.

As to the second issue of special relevance to US-Muslim relations, both candidates are vocal on the need to be independent from Middle East oil. Spontaneous oil autonomy is not realistic. Meanwhile, Arabs are not rushing for disengagement from America and remain a welcome presence in the US market.

A gradual reduction of oil importing from the Middle East, accompanied by and integrated with US support of Arab industrialisation, will not only bring about autonomy for Americans but also stimulate an economic industrial revival in oil-rich countries, providing jobs to millions of young people. Many oil countries operate vulnerable “rent economies”. Oil economies also need independence from oil through diversification.

Palestine and the perceived bias of the United States toward Israel is the third issue that will impact Washington’s relations with Muslims. Unlike McCain, Obama seems to have a strong impulse to support the Middle East peace process. However, with Palestinians divided politically and Hamas in leadership, a US-led breakthrough between Palestinians and Israelis is unlikely in the near future.

But there are still opportunities for US involvement in the Middle East. The United States could work harder on the Syrian-Israeli track of the peace process and start a new chapter of rapprochement with Iran. If there is progress in US-Syrian-Iranian diplomacy, the Arab-Israeli peace process will be automatically accelerated.

The coming elections may affect the future dynamics of the Iraq and Afghanistan conflicts, the profile of energy saving and the pace of the Arab-Israeli peace process. But regardless of which party is in the White House in January 2009, the United States will need to continue to work with many Muslim majority countries on a host of broad issues, and to consider Muslim Americans important within the mosaic of political constituencies and vital to the American social mix.

###

* Dr. Ghassan Michel Rubeiz is an Arab American commentator and former Secretary of the Middle East for the Geneva-based World Council of Churches. This article first appeared in Washington Post/Newsweek’s Post Global and was written for the Common Ground News Service (CGNews).

Source: Common Ground News Service (CGNews), 7 October 2008.

Tuesday, October 7, 2008

Egypt to host 'Annapolis 2' peace summit in November

An international summit is to be held in Egypt in November, with representatives from Israel, the Palestinian Authority and the members of the Quartet - the United States, Russia, the European Union and the United Nations. According to a senior official in Jerusalem, the Israeli and PA participants will brief the Quartet over progress made in the ongoing peace talks.

The gathering is said to be the result of a compromise between the U.S., Israel and the Palestinians. In recent months U.S. Secretary of State Condoleezza Rice has been urging both sides to draft a document detailing the points of agreement in the Israeli-Palestinian negotiations. She suggested they compile an "inventory" detailing progress on each of the core issues, such as Jerusalem, borders, refugees' right of return, security, settlements and water rights.


Israel opposed Rice's suggestion and argued that it would set the talks back. "It would make each side harden its stance to appear as though it has made no concessions," the Israeli source said. "Finally, Foreign Minister Tzipi Livni managed to persuade her Palestinian counterpart, the head of the PA negotiating team, Ahmed Qureia, to reject the inventory idea."


Instead, the parties agreed on to give a detailed briefing to the Quartet. The Israeli and PA negotiators believe that would be less binding and would allow issues to be presented more freely.

Quartet representatives met with their Arab League counterparts in New York last week and approved the proposed Israeli and Palestinian briefing. Also, Quartet members decided to hold a peace summit in Moscow next spring.

Meanwhile, the Israeli source said the November summit will probably take place in Sharm el-Sheikh on the anniversary of last year's Annapolis summit. Quartet representatives, including its Middle East envoy, former British prime minister Tony Blair, will participate as well as officials from Jordan and Egypt.

The political turmoil in Israel following the resignation of Ehud Olmert as prime minister is hampering attempts to determine the level of representation at the summit. If Livni becomes prime minister then the heads of states of other participating countries will also be required to attend. Another issue that must be reconciled before the summit is held is the difference in opinion between Livni and Olmert, who have each been holding independent talks with Palestinians.

Olmert, who has met with Palestinian President Mahmoud Abbas every two to three weeks, has proposed that Palestinians receive 93 percent of the West Bank, and Israeli territory amounting to 5.5 percent of the West Bank as part of a land swap. According to the proposal, Israel will accept a few thousand Palestinian refugees within its borders on humanitarian grounds over a 10-year period. Olmert proposed that the issue of Jerusalem be put on hold and discussed in cooperation with the international community. Abbas apparently opposes the proposal at this point.

At the same time, Livni has been holding talks with Qureia aimed at trying to reach a detailed final status agreement. While the two sides made little progress over the core issues they have agreed on a broad range of issues such as water and the economy. Both Livni and Qureia categorically rejected Olmert's proposal.

The Annapolis summit was held on November 27, 2007, in the U.S., with participants from about 40 countries, including Saudi Arabia, Syria and Indonesia.

Source: www.haaretz.com

لدى إسرائيل وإيران أمور مشتركة كثيرة

واشنطن – ما زالت إسرائيل في الذكرى الستين لتأسيسها قلقة حول بقائها. حتى بوجود الأسلحة النووية وأقوى جيش في الشرق الأوسط، تبقى الدولة العبرية خائفة قلقة. كذلك يقلق الزعماء الإيرانيون حول مستقبل إدارتهم، حتى بينما تقترب الدولة من الذكرى الثلاثين لثورتها الإسلامية.

تخاف إسرائيل من أي تهديد محتمل، بغض النظر عما إذا كان آتٍ من حماس أو حزب الله أو المجموعات الإسلامية السياسية. كما بدأت كذلك تخاف من التركيبة السكانية المتحولة، حيث تزيد معدلات الولادة كثيراً بين الفلسطينيين من معدلاتها عند اليهود. ولكن بالدرجة الأولى، ترى إسرائيل التهديد آتٍ من إيران.

من ناحية أخرى، تشعر إيران بالتهديد من طرف قوة خارجية قد تعكس اتجاه ثورتها. يقاوم المحافظون المتدينون في إيران الإصلاحيين حسب رؤيتهم لهم، والذين حصلوا على الدعم في العديد من المناسبات من الولايات المتحدة، وتقف وحدها كدولة ذات غالبية شيعية في المنطقة.

إلا أن المحافظين في إيران، ورثة ثورة آية الله الخميني الإسلامية، يواجهون كذلك احتمالات رؤية نظامهم يستبدل من قبل أتباع الرئيس الإيراني السابق محمد خاتمي.

تتشارك إيران وإسرائيل بشعور من العزلة: تتكون إسرائيل من أقلية عرقية دينية (يهودية) في شرق أوسط غالبيته من العرب والمسلمين. بالمثل، تشكل حكومة إيران أقلية عرقية دينية (شيعة إيران) تحيط بهم دول سنية.

لا يعلم سوى قلة أن إيران تضم أكبر عدد من اليهود في الشرق الأوسط خارج إسرائيل. يوجد في غيران ثمانون كنيس يهودي (11 منها في طهران)، والعديد من المدارس العبرية. كما أن هناك 25 ألف يهودي مصممون على البقاء، لأنهم فخورون بثقافتهم الإيرانية مثل فخرهم بجذورهم اليهودية.

يتوجب على إيران وإسرائيل أن يتوقفوا عن كتابة الطروحات عن الآخر على أنه "العدو". ترى إسرائيل أحمدي نجاد على أنه تهديد، بينما يعتقد المتطرفون الإسرائيليون أن شرور العالم كله تنبع من إيران.

هذه المواقف سوداء وبيضاء أكثر مما هو ضروري، وهي كذلك مستقطبة. يقوم الطرفان بنشر الخوف لدى شعوبهم في الوقت الذي يتوجب عليهم فيه بالتأكيد تشجيع التضامن، أولاً من خلال رفض الطرح العدواني. يتوجب على الدول العمل على بناء تواصل أفضل بين مجتمعاتها، حتى يتسنى للشعبين إيجاد أرضية مشتركة من التفاهم.

يهتم الإيرانيون بصورة أقل بطروحات أحمدي نجاد من اهتمامهم باحتياجات بلدهم الملحّة. في آخر تصريح له، ينتقد حسن روحاني، مستشار خاتمي الأمني بشدة سياسات أحمدي نجاد ويهاجمه لأنه قام "بتدمير كرامة الشعب الإيراني إضافة إلى تفقيره". من الأرجح أن تصبح هذه الانتقادات متكررة مع اقتراب الانتخابات الرئاسية الإيرانية في حزيران/يونيو 2009.

يشكل الاقتصاد الآن وليس فلسطين الأولوية القصوى للشعب الإيراني. لا يدعم أفراد الجيل الجديد في إيران وإسرائيل، الذين يتطلعون قدماً لمستقبل أفضل، قرع طبول الحرب.

هذه الطبول لا تؤدي إلا إلى حرب تدمر الدول وتخنق التطور في أرجاء الشرق الأوسط. لا يمكن لأية دولة أن تربح، ولكن جميع الدول ستخسر.

ما الذي يمكن أن ينقذ إسرائيل وإيران من بعضها؟ بذور السلام فقط التي تكمن ساكنة في كلا الدولتين. تكمن هذه البذور في الشعبين الإيراني والإسرائيلي. وهي تحتاج لأن تستثمر من خلال تبادلات بين المجتمع المدني، بين الطلبة والمفكرين والعلماء والأطباء والمهندسين وأساتذة الجامعات بل وحتى رجال الدين، حيث يتشارك الطرفان في تجاربهما في محاربة التحديات المشتركة.

يحتاج الزعماء في كلا البلدين لأن يهتموا بهذه البذور حتى تنتشر وتنمو. هذا هو دور الذين يريدون إنقاذ شعوبهم وتراثهم وفي الوقت نفسه بناء مستقبل للأجيال القادمة.

###

* أنتوني زيتوني (anthonygaz@hotmail.com) باحث في مجال حل النزاعات مركزه واشنطن. كتب هذا المقال لخدمة Common Ground الإخبارية.

مصدر المقال: خدمة Common Ground الإخبارية، 6 تشرين الأول/أكتوبر 2008
www.commongroundnews.org

Israel and Iran have much in common

WASHINGTON – On its 60th anniversary, Israel is still concerned about survival. Even with nuclear weapons and the strongest military in the Middle East, the Jewish state remains anxious. Iranian leaders are similarly concerned about the future of their administrations, even as the country approaches the 30th anniversary of its Islamic Revolution.

Israel fears any potential threat, whether it comes from Hamas, Hezbollah, or political Islamic groups. Israel also has begun to fear its shifting demographics, where birth rates are significantly higher among Palestinians than Jews. But above all, Israel perceives a threat from Iran.

In a similar vein, Iran is threatened by an outside force that would roll back its revolution. The religious conservatives in Iran are resistant to perceived reformists, which at various times have been supported by the United States, and stands alone as one of the only Shia majority countries in the region.

Yet the conservatives of Iran, heirs to Ayatollah Khomeini's Islamic Revolution, also face the possibility of seeing their regime replaced by the followers of former Iranian president Mohammad Khatami.

Iran and Israel share a sense of isolation: Israel is comprised of an ethnic and religious minority (Jewish) in a largely Arab and Muslim Middle East. Likewise, Iran's government is an ethno-religious minority (Shi'a Persians) surrounded by Sunni countries.

Few know that Iran is home to the largest number of Jews in the Middle East outside of Israel. There are 80 synagogues (11 of them in Tehran), many with Hebrew schools. And over 25,000 Jews, most of whom are determined to remain, because they are as proud of their Iranian culture as they are of their Jewish roots.

Iran and Israel should stop writing the narrative of the other as "enemy". Ahmadinejad is perceived by Israel as a threat, while Israel's extremists believe that the world's evil emanates from Iran.

These views are too black and white, and too polarising.

Both are spreading fear to their people when indeed they should be promoting solidarity, first by turning down the aggressive rhetoric. The countries should work to build better communication between their societies, so that the two peoples might find a common ground of understanding.

The Iranian people are less concerned with the rhetoric of Ahmadinejad than they are with the country's pressing domestic issues. In his latest statement, Hasan Rouhani, Khatami's security advisor, strongly criticised Ahmadinejad's policies, and attacked him for "destroying the dignity of Persian people as well as making them poor." These criticisms are likely to become more frequent as the presidential election in Iran approaches in June 2009.

The economy is now the Iranian people's top priority, not Palestine. The younger generations of Iran and Israel, who are looking toward a better future, do not support the drum beats of war.
They would only lead to a war that would destroy countries and stifle development throughout the Middle East. No country can win, but all countries stand to lose.

What can save Israel and Iran from destroying each other? Only the seeds of peace lying dormant in both countries. These seeds lie in the Iranian and Israeli people. They need to be cultivated with civil society exchanges – between students and intellectuals, scientists, doctors, engineers, university professors, and even clerics – where both sides share their experiences in fighting common challenges.

Leaders in both countries need to care for these seeds so they can spread and grow. This is the role for those who want to save their people and heritage while building a future for the next generation.

###

* Anthony Zeitouni (anthonygaz@gmail.com ) is a Washington-based conflict resolution researcher. This article was written for the Common Ground News Service (CGNews).

בשבחה של אשה אמיצה

שיקגו – על רקע הסכסוך הישראלי-פלסטיני שנמצא במרכז תשומת הלב הציבורית והעיתונאית מתרחש מאבק נוסף במזרח התיכון למען הגנת ילדים, משפחות והחינוך הנוצרי.

את המאבק הזה מובילה הערביה-הישראלית נדיה חילו שהצליחה לכופף את המערכת בישראל ובקהילה הפלסטינית כדי להשיג את הבלתי-אפשרי.

חילו היא אזרחית ישראלית ופעילה שנים רבות למען זכויות ילדים ומשפחה שהחליטה לרוץ בבחירות לכנסת על מנת שתוכל לפעול לקידום זכויותיהם של כלל אזרחי ישראל, ערבים כיהודים.

במקום להתמודד ברשימות של מפלגות ערביות ישראליות בהם היה המסר שלה נטמע במאבק הבדלני למען זכויות הפלסטינים, חילו בחרה להצטרף לזרם המרכזי, לרשימה של מפלגת העבודה. באופן הזה היא קיוותה להבטיח שהמסר שלה יגיע ליעדו וגם יביא את השינוי המיוחל.

בתור האשה הערביה הנוצריה היחידה בכנסת – אחת מבין 17 נשים מכהנות ואחת מבין שני ח"כים נוצרים – חילו לא מתכוונת להפסיק ללחום למען שירותי רווחה לטובת משפחות ולמען זכויות ילדים גם לאחר שכל היתר ינטשו את המאבק.

בשבוע שעבר, לדוגמה, כינסה חילו ישיבה מיוחדת של הוועדה לזכויות הילד שבראשותה על מנת לבחון את העובדות שמאחורי מקרי הרצח של שני ילדים רכים בשנים שאירעו באחרונה. שני ח"כים בלבד הופיעו לישיבה ואף על פי כן חילו חשפה פרטים שאחרת אולי לא היו מתגלים כלל לתקשורת המקומית.

מומחים העידו כי בישראל נרצחים חמישה עד שישה ילדים מידי שנה בידי קרובי משפחה. ישנם אחרים, וביניהם ד"ר חניתה צימרין, נשיאת העמותה להגנת הילד (אל"י), חושבים שמדובר רק בקצה הקרחון. לדבריה, ייתכן שמקרים רבים שמדווחים כהתאבדויות או תאונות הם בעצם מקרי רצח.

בעוד שרבים מחברי הכנסת האחרים, ובייחוד ממפלגות ערביות, מתראיינים רבות לתקשורת בנושאים הפוליטיים הגדולים הנוגעים לשלום, למלחמה ולמתיחות הגיאופוליטית במזרח התיכון, נדיה חילו מתמידה במאמציה למקד את תשומת הלב בעניינים חשובים נוספים שנשכחו בצל העימות.

היא מתעסקת בנושאים הנשכחים והמוצנעים כגון רצח על רקע כבוד המשפחה, רצח ילדים, שירותי רווחה למשפחות, ושיפור החינוך בכלל ובפרט עבור הקהילה המצטמקת של ערבים נוצרים אזרחי ישראל. מאמציה אלה הסבו לה צער מסויים.

דור חדש של ערבים
ישנם פעילים המאמינים שחילו הייתה צריכה למקד את מאבקה עבור זכויות הפלסטינים בשיטה הערבית הישנה, עם כל ההתקפות האנטי-ישראליות החריפות והרגילות שמתרפקות על שפה אמוציונלית חריפה, קולנית ונבובה שמתנגדת בתוקף ובעיוורון לכל פשרה. מדובר בסגנון שמזהה את האופן שבו המנהיגות הערבית התמודדה עם כמעט כל הקונפליקטים במהלך השנים.

אלא שחילו מסמלת דור חדש של ערבים הפועלים מתוך המערכת על מנת להשיג הישגים טובים. היא עוזרת לא רק לנוצרים, אלא נלחמת גם את מלחמתם של מוסלמים ויהודים. וזוהי הסיבה שהיא זכתה לתמיכה עצומה בבחירות המפלגתיות בעבודה.

זהו האומץ המיוחד לנדיה חילו. היא לא אחת שתתן לכללי התקינות הפוליטית או לפוליטיקה המפלגתית להרתיע אותה מפני התייצבות במאבק למען זכויות ילדים נזקקים, משפחות, נשים ואחרים בחברה הישראלית והפלסטינית.

מאחורי הקלעים חילו השקיעה מאמצים גדולים בניסיון להשיג הכרה ישראלית עבור החינוך הנוצרי. היא מילאה תפקיד מפתח במאמץ להשיג אישור עבור תוכנית הלימודים הנוצרית עבור מכללת מאר אליאס באעבלין שבגליל. המכללה פועלת כשלוחה של אוניברסיטת אינדיאנפוליס האמריקאית ותיפתח מחדש בשנת הלימודים הקרובה הודות לנדיה חילו. המקרה הזה הניח את התקדים עבור מוסלמים המעוניינים בתוכניות אקדמיות ייעודיות גם כן.

מכללת מאר אליאס זכתה בהכרה מלאה כמכללה עצמאית החל משנת הלימודים הקרובה רק הודות לסיוע הבירוקרטי שסיפקה נדיה חילו במשרד החינוך ובמל"ג. כשלוחה מוכרת של אוניברסיטת אינדיאנפוליס, מכללת מאר אליאס היא אחת המוסדות היחידים המציעים השכלה גבוהה נוצרית לא רק בישראל אלא במזרח התיכון כולו.

זוהי המכללה הערבית-ישראלית-נוצרית הראשונה בישראל. עובדה חשובה, חשובה ביותר.

ועדיין נשמעת התנגדות בישראל ובקרב פלסטינים. אני בטוח שהדבר שמכעיס אותם ביותר הוא העובדה שנדיה חילו כל כך שונה וטובה יותר משאר המנהיגים הפוליטיים הכושלים שלנו, שהיו מעדיפים לעשות הכל בשיטה הישנה והכושלת מאשר בשיטה החדשה והנכונה.

לא ישתיקו אותה כאשר ילדים נרצחים. לא ישתיקו אותה כאשר המיעוט הנוצרי זקוק לתמיכה בחינוך. לא ישתיקו אותה כאשר יש משפחות נזקקות – נוצריות, מוסלמיות או יהודיות. ובטח שלא ישתיקו אותה הקיצונים שמותחים עליה ביקורת מפני שהיא פלסטינית הפועלת מתוך המערכת הישראלית במסגרת מפלגה ישראלית מערכתית שאיננה מסתפקת בפנייה לרגש הפוליטי.

נדיה חילו מאיימת על הסטטוס קוו בחברה הערבית ויותר מכך על מנהיגיה ודווקא משום כך היא זקוקה לתמיכתנו. כדי להביע את תמיכתי בפעילותה אני מארגן אירוע התרמה עבורה ועבורה מכללת מאר אליאס בשיקגו ב-8 באוקטובר.

יותר חשוב לעשות את מה שנכון וצודק מאשר להיצמד לתקינות הפוליטית, בין אם היא נוגעת לפלסטין או לישראל.

###

*ריי חנניא הוא פלסטיני אמריקאי המתגורר בשיקגו שם הוא כותב טור קבוע, מארח בתוכניות רדיו ומופיע כסטנדאפיסט. ניתן ליצור עימו קשר באתר www.ArabWritersGroup.com או בכתובת rayhanania@comcast.net. המאמר תורגם מאנגלית ומופץ על-ידי שירות החדשות של קומון גראונד CGNews)) באישור אתר "ידיעות אחרונות".

פורסם במקור בחדשות Ynet ב-25 בספטמבר 2008,
www.ynetnews.com

In praise of a brave woman

CHICAGO – In the backdrop of the Israeli-Palestinian conflict that dominates everyone's attention and the news, another fight for the protection of children, families and Christian education is taking place in the Middle East.

It is being waged by an Arab-Israeli woman named Nadia Hilou who has bucked the systems in Israel and in the Palestinian community to do what some thought impossible.

A long time advocate of children and family rights, Hilou is a citizen of Israel and ran for the Israeli Knesset so she could advocate for the rights of all people in Israel, Arab and Jewish.

Instead of running on one of the Arab Israeli party lists only to see her message drown in the "us against them" fight for Palestinian rights, Hilou ran on a mainstream list with the Israeli Labour Party. This way she would make sure her message reached everyone and change would follow.

The only Arab Christian Woman in the Knesset – one of 17 women and one of only two Christians – Hilou will not stop fighting for family services and the rights of children even when everyone else has.

Last week, for example, she called a special meeting of the Knesset committee she chairs, the Committee on the Rights of the Child, to examine the facts behind the recent murder of two young children. Only two members of the Knesset showed up but Hilou's hearing gave the local media facts that might not have been heard.

Experts testified that five or six children are murdered by relatives every year in Israel. But others, like Dr. Hanita Zimrin, who heads Eli, the Israel Association for Child Protection, said she thought this was the tip of the iceberg. Many cases that are listed as suicides or accidents may have been murders, she said.

While many of the other members of the Knesset, especially in the Arab parties, are in the news addressing the bigger political issues of peace, conflict and Middle East geopolitical tensions, Nadia Hilou is persistent in seeking to elevate other important issues that have been overshadowed by the conflict.

She has been dealing with the over-shadowed and often ignored issues like honour killings, the murder of children, social services for families, and helping to improve education, including for the fast disappearing Christian Arab citizens of Israel. Yet this has caused her some grief.

New generation of Arabs
Some activists insist she should be fighting for Palestinian rights the old fashioned Arab way, with the usual anti-Israel diatribes that embrace loud emotional words and empty bombast with blind rejection of all compromise. It is a style that typifies how Arab leaders have dealt with almost all conflicts over the years.

But Hilou represents a new generation of Arabs who are working from within the system to do good things. She not only helps Christians, she also fights hard to defend the rights of Muslims and also Jews. That's why she received overwhelming support in her election on the mainstream Israeli Labour Party list when she ran.

But that's the courage of Nadia Hilou. She won't allow political correctness or partisan politics to discourage her from standing up and being the champion of needy children, families, women or others in Israeli and Palestinian society.

Behind the scenes, Hilou has been working hard to help get Christian schooling accredited in Israel. She was instrumental in getting Israel to approve the Christian education program at the Mar Elias School in Ibillin in the Galilee. The school is operating as a branch campus of the University of Indianapolis in Indiana in the United States, and re-opens for classes again this fall, thanks to Nadia Hilou. This opened the doors to Muslims seeking educational programs, too.

It is because of her help working through the Ministry of Education and the Council on Higher Education that Mar Elias achieved full accreditation as a stand-alone University next year. It is now an official branch of the University of Indianapolis, one of the few schools offering Christian education not just in Israel but in the entire Middle East.

This is the first Arab Israeli Christian University in Israel. And that's important; very important.

But there is some vocal opposition in Israel and among Palestinians. What angers them, I am sure, is that Nadia Hilou is so different and better than our failed political leaders who would rather do everything the old failed way than the new, right way.

She won't be silenced when children are murdered. She won't be silenced when a Christian minority needs educational support. She won't be silenced when a family is in need –– Christian, Muslim or Jewish. And, she won't be silenced by extremists who criticise her because she is a Palestinian working from inside the Israeli system with a mainstream Israeli party doing more than pandering to political emotions.

Nadia Hilou threatens the status quo in the Arab community and especially its leadership That's exactly why she needs our support and why I am happy to support her by organising a fundraiser on her behalf and on behalf of the Mar Elias school in Israel in Oak Park Illinois on Oct. 8.

Doing what is right is always more important and more correct than the usual political correctness, whether it is related to Palestine or Israel.

###

* Ray Hanania, a Palestinian-American, is an award winning columnist, radio talk-show host and stand-up comedian based in Chicago. He can be reached at www.ArabWritersGroup.com or by email at rayhanania@comcast.net. This article is distributed by the Common Ground News Service (CGNews) with permission from Ynet News

Source: YNet News, 25 September 2008, www.ynetnews.com

مدارس منفصلة – مخاوف مشتركة

القدس – تعيش الغالبية الكاسحة من الإسرائيليين في مجتمعات صغيرة معزولة. وينعكس ذلك ويتعزز في النظام التعليمي الإسرائيلي، الذي يجري على أربعة مسارات منفصلة: اليهودي العلماني، اليهودي الديني، اليهودي المتدين المتطرف، والعربي الإسرائيلي.

يشكل هذا التمييز الهيكلي تحدياً تربوياً كبيراً تجاه تطوير مجتمع مرتاح إلى حد ما مع أجزائه المتباعدة والمتنازعة أحياناً. يحرم توزيع الإسرائيليين للشباب (وأساتذتهم وأسرهم) بين الوطنية (يهود وعرب إسرائيليين) والتدين (علماني وديني)، من معرفة بعضهم بعضاً، الأمر الذي يرعى الصور النمطية ويولد الخوف. وقد يكون هذا أعظم حاجز نفسي لاعتناق التنوع الذي يميز مجتمعنا فوق كل شيء.

نحتاج كتربويين لأن نطور إستراتيجيات عملية للتغلب على الحلف الماكر المؤذي بين الخوف والتمييز، وهو تواطؤ يعمل على إفشال مجالات عملنا المستقبلية في تشكيل مستقبل مشترك أفضل.

يمكننا تبني واحد، أو خليط من التوجهات التالية نحو تعليم فاعل مشترك للمواطنين:

المدارس المتكاملة – إنشاء مدارس متكاملة يدرس فيها معاً الطلبة الذين "عادة" ما يدرسون بشكل منفصل. يتواجد عدد قليل ولكن متنامٍ من هذه المدارس على محورين رئيسيين اثنين: مدارس يهودية مشتركة "علمانية" و"دينية"، ومدارس مشتركة يهودية وعربية فلسطينية إسرائيلية. رغم بقاء الأعداد قليلة، تمثل المبادرتان تحولات هامة في النموذج، تساعد الإسرائيليين على تحدي الافتراضات المعهودة مثل "المدارس المنفصلة أمر عادي"، وتشجيعنا على تصور مستقبل مشترك بدلاً من هذا. إلا أنه رغم كون الأنظمة الحالية إيجابية بشكل كاسح إلا أنها تنزع لأن تتعامل مع توترات محددة في المجتمع الإسرائيلي. حسب معرفتي، لم يجرِ بعد تأسيس مدرسة تعكس التنوع الكامل للمجتمع الإسرائيلي.

المنهاج – تظهر الأبحاث والتجربة أن القيم والعقلية والمهارات الأساسية للعيش بارتياح مع التنوع لا تأتي بشكل طبيعي ولا يمكن اعتبارها أمراً مفروغاً منه. بدلاً من ذلك يجب تعلُّم هذه المهارات وممارستها وتعزيزها بشكل شامل ومنهجي.

من الأهمية بمكان، بينما يعيش الطلاب ويتعلمون بشكل منفصل ويتعرضون بشكل ثابت إلى مجال واسع من التوترات المجتمعية، أن يعرض المنهاج "الطرف الآخر" بشكل إيجابي. تعمل هيئات تعليمية عديدة، بما فيها تلك التي أنتمي إليها، بجدية لتطوير مجال واسع من البرامج التي تحقق هذه الشروط. إلا أن التربويين الإسرائيليين ما زالوا بعيدين عن تحقيق الإجماع حول الأهمية الأخلاقية والبراغماتية لتمثيل جميع الإسرائيليين "الآخرين" بصورة إيجابية في جميع المسارات المدرسية الأربعة.

نشاطات مشتركة – تقول "نظرية الاتصال من وضع متساوٍ" أنه يمكن تحقيق التغيير الإيجابي في المواقف من خلال "مواجهات" معدة ومنفذة بشكل صحيح بين أعضاء من مجموعات متنازعة. من المتفق عليه بشكل واسع أن الأوضاع "الصحيحة" تضم: توفير مكان حيادي ومنسقين غير منحازين، وعملية مستمرة بدلاً من حدث واحد، ومتابعة مناسبة، ووضع أهداف مشتركة يمكن تحقيقها.

تقوم وزارة التعليم بتشجيع مجال واسع من المواجهات التربوية بين الطلبة والأساتذة والأسر بالتعاون مع عدد كبير من المنظمات غير الحكومية. في جميع الأحوال، من الأهمية بمكان تحقيق هذه المواجهات على مبادئ العدل والتناسق، متجنبين "استخدام" مجموعة بهدف "تثقيف" المجموعة الأخرى.

ليس من المفاجئ أن مواجهات كهذه تشكل مجالاً من المآزق، لا يوجد لها من حيث المبدأ، أجوبة واضحة محددة، وإنما تتطلب كلاً من اعتبارات أخلاقية وبراغماتية: هل من المناسب تصميم مواجهة علمانية دينية يهودية يوم السبت عندما يضطر اليهود العلمانيون من المشاركين خوض تجربة يوم سبت ديني تتم ممارسته؟ رغم كوني إيجابي بشكل كامل حول قيام اليهود الإسرائيليين العلمانيين بخوض تجربة ملاحظة كهذه، فإن هذا يشكل عملية غير مناسبة لإعداد مواجهة، حيث أنها ليست متناسقة ولا متبادلة. يجب أن تحصل هذه المواجهات، بدلاً من ذلك، أثناء الأسبوع المدرسي.

هل يجب عقد المواجهات اليهودية والعربية الفلسطينية باللغة العبرية، اللغة الأولى لليهود الإسرائيليين واللغة الثانية للعرب الفلسطينيين الإسرائيليين؟ رغم عدم التناسق الواضح، هناك حاجة لعقدها بالعبرية، حيث أنه لا يوجد بديل الآن. إلا أن انعدام هذا التناسق الأساسي يمكن تجنبه إلى حد ما من خلال إعداد موازٍ وجلسات متابعة بالعبرية والعربية، ومن خلال الاعتراف بحلول وسطى براغماتية. (على المدى البعيد، يتوجب علينا أن نسعى لأن نعلم اليهود الإسرائيليين اللغة العربية، تماماً مثلما يتعلم العرب الفلسطينيون الإسرائيليون اللغة العبرية).

زيادة التنوع في أساتذة خطوط المدارس الإسرائيلية المنفصلة – يمكن لتكامل الأساتذة من خلفيات "أخرى" متنوعة أن يوفر، بشكل محتمل، أحد أقوى إستراتيجيات المواطَنة المشتركة المتوفرة. يتوجب على إستراتيجية تشتمل على أفضل الأساتذة الإسرائيليين المتوفرين، بغض النظر عن خلفيتهم، في مدارسنا أن يكون لها احتمال النجاح الأكيد في رفع مستوى الإنجازات بينما تقوم بزيادة معدلات الراحة لدى طلابنا حيال التنوع الموجود في مجتمعنا.

يتوجب اغتنام هذه الفرصة بشكل أوسع. يحتوي اشتمال أساتذة ذوي نوعية جيدة من خلفيات "أخرى" قليلة التمثيل بنجاح (العرب الفلسطينيون الإسرائيليون في مدارس يهودية إسرائيلية، المهاجرون الجدد، يهود متدينون في مدارس علمانية، أصحاب الإعاقات ... الخ)، يحتوي على إمكانات تحويل مجتمعات مدرسية بأكملها. بإمكان ذلك تغيير التوجهات والمواقف وتخفيف الفجوات ودعم الكبرياء الذاتية لمجموعات الطلبة الأضعف.

تقدم هذه الإستراتيجيات، إذا تم أخذها معاً وتطبيقها بشكل جيد واسع، أملاً كبيراً بأن تتمكن من تجهيز الجيل الإسرائيلي المقبل ليكون مرتاحاً أكثر مع مواطنيه. إلا أنه من الأساسي كذلك، وقد حان وقته منذ فترة، أن نبدأ كمجتمع أن نأخذ بعين الاعتبار الأهمية العميقة والمضامين البعيدة لخياراتنا الجماعية حتى الآن: أن نعيش ونتعلم بشكل منفصل.

###

* مايك براشكر هو مؤسس ومدير MERCHAVIM – معهد تقدم المواطَنة المشتركة في إسرائيل www.machon-merchavim.org.il. كتب هذا المقال لخدمة Common Ground الإخبارية.

مصدر المقال: خدمة Common Ground الإخبارية، 6 تشرين أول/أكتوبر 2008
www.commongroundnews.org

أوسلو بعد 15 سنة: حلم يتلاش

واشنطن – شكّل هذا الشهر ذكرى 15 سنة منذ توقيع إعلان المبادئ بين إسرائيل ومنظمة التحرير الفلسطينية في الحديقة الجنوبية للبيت الأبيض، الذي أطلق عملية أوسلو وأملاً جديداً للشرق الأوسط. جرى تجاهل الذكرى السنوية هذه بشكل واسع، وقد غطتها الجولات الأخيرة من الشكوك السياسية والتحولات الكبيرة في كل من إسرائيل (حيث أنتخب حزب كاديما الحاكم تزيبي ليفني زعيمة جديدة له) وفي المناطق الفلسطينية. بالتأكيد لم يكن هناك سبب كبير للاحتفالات أو المناسبات. آخر تقمص لروح أوسلو، أي الجهود في أنابوليس، آخذة في التوجه مترنحة نحو موعد آخر لسلام لم يجرِ تحقيقه، في نهاية عام 2008.

يشكل الفشل في أنابوليس هذا "لحظة أخرى من قرب الوصول" في عملية صحيحة من حيث الأساس، عانت من انعدام النجاح من حيث التوقيت الزمني والسياسة والشخصيات وببساطة من الحظ السيء. يقوم البعض بالإعراب عن فقدان الأمل – لن يكون هناك سلام في الأراضي المقدسة، حل الدولتين مجرد حلم، والأفضل الانتقال إلى ما هو أكثر وعداً. يقوم آخرون من أصحاب النفوس المتناقضة بالتعلق بخطط بديلة بحل الدولتين، بل يقوم البعض بعروض جميلة على برمجيات الحاسوب، إلا أن أياً منها لا يبدو عرضة للقبول، دعك من الحصول على دعم غالبية بين الجمهورين.

يبقى حل الدولتين الخيار الوحيد الذي يحوز على احتمالات حقيقية بالبقاء في أوساط الإسرائيليين والفلسطينيين. قد يكون ممكن التحقيق، ولكن بعد 15 سنة، من العدل أن نقول، على الأرجح، أن نموذج أوسلو لن يشكل المعادلة للوصول إلى هناك.

يبقى إطار عملية السلام الذي أورثته أوسلو صامداً حتى يومنا هذا. إلا أنه يعاني من عيوب هيكلية شديدة، أولها أن الأطراف، كجزء من العملية التدريجية، يمكنهم بناء الثقة حول قضايا مثل المستوطنات أو الأمن دون تحديد اللعبة النهائية فعلياً. المستقبل غير معروف والحاضر عدائي، وليس من المستغرب أن النتيجة ليست هي علاقة ثقة.

ثانياً، المفهوم السائد بأن مؤسسات الدولة يمكن بناؤها، وأن الاقتصاد الفلسطيني الناشئ يمكنه أن يزدهر وبأن باستطاعة السلطة الفلسطينية الموازنة بين المصداقية المحلية وكونها مقاول إسرائيلي لحفظ الأمن، وجميعها تحت ظروف من الاحتلال المستمر والعدائي الأجنبي. وهذا أمر لن ينجح.

ثالثاً، بدأت أوسلو حياتها كعملية تفاوضية ثنائية إسرائيلية فلسطينية (كان النرويجيون مضيفين ممتازين وفاعلين، ولكنهم لم يكونوا فاعلين في عقد صفقة). إلا أنه عندما يعود الأمر إلى الوصول إلى نتيجة نهائية حول الأمور الصعبة، مثل الحدود النهائية وكيفية تقسيم القدس ولغة بارعة حول موضوع اللاجئين، من المستبعد أن تستطيع الأطراف، بسبب الأحمال السياسية الثقيلة التي تحملها، أن تفعل ذلك وحدها. إلا أن أحداً لم يستطع أن يحمل الأطراف بنشاط عبر خط النهاية.

وأخيراً كانت أوسلو وما أنتجته من جهود السلام زائدة في آمالها في تحقيق صفقة إسرائيلية فلسطينية بمعزل عن التطورات الإقليمية الأوسع في الشرق الأوسط. لدى مسار سوريا أثره، وتشكل إدارة إيران عاملاً هاماً، كما هو شعور دول الخليج وغيرها من الدول العربية السنية. لم يكن هناك جهد إقليمي شامل بقيادة الولايات المتحدة أو المجتمع الدولي.

أضف إلى ذلك كله أن إطار أوسلو القائم كان مجهزاً بطريقة سيئة للتعامل مع ظهور سياسة ديمقراطية متعددة الأحزاب في فلسطين. ليس بالضرورة أن يعني الفوز السياسي لحماس نهاية حل الدولتين، ولكن يمكن للأسلوب الذي أُديرت فيه قضية حماس أن يعطي هذه النتيجة.

أشركت إدارة الرئيس بوش من خلال جهودها في أنابوليس عدداً زائداً من هذه المعوقات المتأصلة هيكلياً. سوف تكون تجربة وإغراءات الحكومة الأميركية الجديدة محاولة سنة سادسة عشرة جديدة، ومن ثم سنوات أخرى من التوجه نفسه. قد تأتي إدارة جديدة بحماسة أعظم وطاقة أشد، وقد تقوم حتى بتعيين مبعوث، إلا أن النتائج سوف تكون على الأرجح عادية مثل كونها غير مشجعة، في غياب تعديل هيكلي رئيسي. تعاني عملية أوسلو في سنوات مراهقتها هذه من قانون المردود المتلاشي، حيث يجري استهلاك الثقة مع كل تحول غير ناجح، وتلطيخ البراغماتية وزيادة تمسّك التشاؤم المتهكم.

يحافظ حل الدولتين على مرونة وصمود ودعم شعبي له قيمته، لولا انعدام جاذبيته وانعدام البدائل الجذابة. إلا أنه حتى هذه المرونة لا يمكنها الصمود أمام المزيد من الفشل والنكسات، الأمر الذي يترك إسرائيل وحليفها الأمريكي والفلسطينيين والمنطقة كلها بشكل محتمل دون حلول متوسطة المدى يمكن تحقيقها.

بعد 15 سنة هناك حلول أصبحت ملحّة وضرورية وكاد وقتها أن ينفذ: الحدود النهائية ضرورية (لا تعمل الحلول المستدامة وبناء المؤسسات الفلسطينية تحت الاحتلال). سوف تتطلب الحلول توجهاً شمولياً على مستوى المنطقة (خاصة مع سوريا وحماس)، ويتوجب على سحب الاحتلال فعلياً أن يبدأ من الأمام، مع توفير ضمانات إقليمية ودولية أمنية لإسرائيل، تتجسد بوجود فعلي للقوات العسكرية. ويمكن لذلك كله أن يدار من الخارج، ومن قبل الولايات المتحدة. قد يكون استيعاب هذا الواقع والتصرف بناء عليه الأسلوب الوحيد على الأرجح لتطبيق رؤية أوسلو المتلاشية لحل الدولتين.

###

* دانيال ليفي زميل كبير ومدير Prospects for Peace في مؤسسة القرن Century Foundation وقد عمل في مكتب رئيس الوزراء الإسرائيلي كمستشار خاص في إدارة إيهود باراك وكان عضواً في الوفد الإسرائيلي الرسمي المفاوض في محادثات أوسلو ب وطابا، والكاتب الإسرائيلي الرئيسي لمبادرة جنيف. تقوم خدمة Common Ground الإخبارية بتوزيع هذا المقال بإذن من Prospects for Peace.

مصدر المقال: Prospects for Peace، 29 أيلول/سبتمبر 2008
www.prospectsforpeace.com

Beyrouth fête la Journée internationale de la paix

Beyrouth – Chaque année, partout dans le monde, le 21 septembre, on demande aux particuliers, aux communautés, aux peuples et aux gouvernements de se réunir pour rendre hommage au travail qui est fait pour faire cesser la guerre et promouvoir la paix, conformément à une initiative des Nations Unies lancée il y a sept ans.

“La Journée internationale de la paix sera observée comme une journée mondiale de cessez-le-feu et de non-violence, pendant la durée de laquelle toutes les nations et tous les peuples seront invités à cesser les hostilités” dit la résolution 55/282 qui a proclamé en 2001, le 21 septembre comme Journée internationale de la paix.

Au Liban, pays qui a connu beaucoup de violence et de douleur au cours de son histoire, le Mouvement pour une paix permanente, a appelé à « une journée de fierté, une journée de paix, une journée de coexistence, une journée de pardon, une journée d’amour, une journée où l’on s’amuse».

Ce n’est certainement pas la première fois – ni la dernière - que l’organisation, créée au comble de la guerre civile libanaise en 1987, organise un événement de ce genre. « Notre participation à l’organisation de la Journée internationale de la paix date de 1987. La paix est un besoin humain, non seulement pour les Libanais mais pour tous les peuples de la terre. C’est un besoin élémentaire auquel nous aspirons tout le temps. Si nous étions en paix, nous ne serions pas ici », a dit Fadi Abi Allam, président du Mouvement, à Menassat.

Sur une scène dans le centre-ville de Beyrouth, des artistes ont rendu hommage à la paix et à la non-violence à travers de nombreux spectacles jusque tard dans la nuit. Seul un petit groupe de spectateurs s’était assemblé autour de la scène, laissant pas mal de vide sur la grande place en ce jour important.

En tout cas, il y avait une bonne ambiance. Un groupe a captivé le public avec un spectacle de Capoeira – danse et arts martiaux brésiliens - sans parler de la performance étourdissante de Rita Barotta, collaboratrice de Menassat – qui a improvisé plusieurs morceaux de jazz. Plus tard dans la nuit, on a entendu des groupes de hip-hop libanais.

Certains étaient là uniquement pour la musique.

« Nous sommes venus à la fois pour la cause et pour le spectacle, mais principalement pour la musique », disent avec le sourire deux spectateurs, Antoine et Gabi. Comme beaucoup d’autres dans le public, ils ont été mis au courant de l’événement à travers le site internet du célèbre réseau social Facebook.

Exprimer la paix à travers l’art était un des thèmes principaux de l’événement. A l’entrée, les spectateurs pouvaient fabriquer leurs propres symboles de paix – des crayons et des stylos y avaient été mis à disposition à cet effet.

Nareg, étudiant de 17 ans et son ami Harad âgé de 15 ans, ont parlé du graffiti qu’ils étaient en train de terminer; « Jour de Paix » disent les grosses lettres peintes en bleu, blanc et violet.

Nareg et Harad font tous deux partie d’un groupe de jeunes militants graffeurs qui s’appelle « Par Cœur + Graffiti ». Leur mission? Redonner des couleurs aux murs des bâtiments à moitié démolis que l’on voit un peu partout dans Beyrouth, d’une façon futée et artistique. Pour éviter les embrouilles avec la justice, les graffeurs évitent les sujets sensibles touchant à la politique.

« Nous peignons sur d’affreux murs partout dans Beyrouth. Mais nous n’écrivons rien de politique pour éviter d’avoir des problèmes avec la police. Parfois la police s’arrête et nous demande ce que nous sommes en train d’écrire. Quand les policiers voient que ce ne sont pas des slogans politiques, ils disent «salut» et s’en vont», dit Nareg à Menassat.

Qu’écrivent-ils donc ?

« Tout ce qui nous paraît important. Par exemple, nous écrivons à propos d’amour », dit Nareg.

« Et une fois nous avons peint à la bombe « Mange des fruits ! » sur un mur. Les gens doivent se préoccuper davantage de leur santé », ajoute Harad.

Mais le thème de dimanche était clair et net. « C’est une journée pour la paix. C’est ce sur quoi nous nous concentrons aujourd’hui », disent Nareg et Harad.

###

* Alexandra Sandels est une journaliste indépendante travaillant à Beyrouth. Article distribué par le Service de Presse de Common Ground (CGNews), avec l’autorisation de Menassat.com

Source: Menassat.com, 23 septembre 2008, www.menassat.com

הימים המקודשים והקריאה לשלום

מאת האשם א. חאסאבלה

שיקגו – ביום רביעי האחרון, באחד באוקטובר, ציינו המוסלמים בכל העולם את סיומו של חודש הרמדאן בחגיגות עיד אל-פיטר. ביום הזה חוגגים המוסלמים עם מכריהם ומשפחתם את סיומו של חודש של תפילה אינטנסיבית והתבוננות פנימית רוחנית. זהו תמיד זמן מיוחד עבורי ועבור משפחתי: אנחנו מתאספים כשאנו לבושים בבגדינו היפים ביותר, מתפללים בציבור תפילות מיוחדות בבוקר וחוזרים לשתות את הקפה שלנו בשעות היום – דבר משמעותי ביותר עבורי.

חגיגות העיד עוטות משנה חשיבות השנה דווקא משום שהן נופלות בסמיכות לימים הנוראים, ולחג ראש השנה היהודי שחל ב-30 בספטמבר. כלומר נאמני דת אברהם בשתי הדתות יחגגו בסמיכות את חגיהם, והדבר נכון אפילו בארץ הקודש. בכל פעם שלוח השנה מזמן את המקריות הזאת, אני שוקע במחשבות.

עשור רודף עשור והסכסוך במזרח התיכון רחוק מפתרונו. עשור רודף עשור וחפים מפשע ממשיכים לאבד את חייהם בארצו של הנביא. עשור רודף עשור והמנהיגים הישראלים והפלסטינים טרם התכנסו כדי לקבל את ההחלטה הקשה הנחוצה לשלום.

אני מקווה ומייחל שהישראלים והפלסטינים יצליחו השנה להתעמק בעובדה ששניהם עושים פסק זמן וחוגגים את חגיהם באותו הזמן. אני מקווה ומייחל שהישראלים והפלסטינים יצליחו השנה להיזכר בכך שהם כולם בנים לאב קדוש אחד, אברהם. אני מקווה ומייחל שהישראלים והפלסטינים יצליחו השנה לראות מבעד לערפל השנאה ומסך חוסר-הסבלנות ויכירו בכך שהם שניהם ממשיכי דרכה של אותה מסורת, עבדים לאותו אלוהים וקשורים יחדיו לגורלו של המזרח התיכון.

המוסלמים זה עתה סיימו את הצום שלהם, היהודים עתידים להתחיל את שלהם. מדוע שההקבלה הזאת בין שני החגים ושתי המסורות ההלכתיות הדומות לא תעלה בהם מחשבות ותדרבן אותם לפעול לקידום השלום שעד עתה חמק מהם? נכון, שני הצדדים גרמו זה לזה סבל רב. נכון, יותר מידי חפים מפשע קיפדו את חייהם בסכסוך שלא היה צריך להיגרר זמן כה רב. נכון, הזכרונות המרים של הסכסוך לא ימחו בקלות ויקח זמן רב עד ששני הצדדים ישלימו.

ואף על פי כן, הדבר ייתכן. אני מקווה ומייחל שהדבר יקרה בתקופה הנוכחית המקודשת בשתי המסורות. המשותף בין המוסלמים והיהודים רב על השונה ביניהם. ומדוע לא לעשות שימוש בעובדה הזאת על מנת לקרב בין שתי הקהילות? המוסלמים מכבדים את הנביאים היהודים. הם טוענים שאברהם הוא אביהם הרוחני. משה מוזכר בשמו בקוראן פעמים רבות יותר מאשר הנביא מוחמד. מדוע שלא נבנה מהמשותף בינינו גשרים להבנה הדדית, גשרים שיאפשרו למשותף בינינו להתעלות מעל העויינות המתגברת בתקופה הנוכחית והקשה בהיסטוריה של שני העמים?

בימים האחרונים אני מקפיד לאחל לקולגות היהודים שלי "שנה טובה" בכל פעם שאני פוגש אותם. אני מאחל להם זאת בכנות. אני גם שולח לאחיי ואחיותיי המוסלמים ברחבי העולם ברכת עיד שמח. אני מבקש בליבי שהתקופה הזאת בשנה תביא לשתי הקהילות ביטחון, שקט, שמחה וברכה. אני גם מתפלל – בתקופה זאת המקודשת למוסלמים וליהודים – שאולי השנה, כאשר עיד אל-פיטר וראש השנה צמודים זה לזה, שהקהילה המוסלמית והיהודית יוכלו אף הן להתייצב זו לצד זו ולפעול סוף סוף להביא שלום לארץ הזאת שנושאת חשיבות כל כך גדולה עבור כולנו.

###

* האשם א. חאסאבלה הוא רופא מומחה למחלות ריאה וכתב פרילנס המפרסם בעיתונים רבים ברחבי ארצות הברית ובעולם ובייחוד ב"שיקגו טריביון". חאסאבלה הוא גם סופר (שותף) של המדריך: Beliefnet Guide to Islam בהוצאת Doubleday. המאמר תורגם מאנגלית ומופץ על-ידי שירות החדשות של קומון גראונד CGNews)) באישור ה"מידל איסט אונליין".

פורסם במקור ב"מידל איסט אונליין", ב-1 באוקטובר 2008
www.middle-east-online.com

חמש עשרה שנה לאוסלו- החלום הנגוז

מאת דניאל לוי

וושינגטון – בחודש שעבר מלאו 15 שנים לחתימה על הסכם הצהרת העקרונות (DoP) בין אש"ף וישראל במדשאה הדרומית של הבית הלבן שציינה את פתיחתו של תהליך אוסלו ותקווה חדשה במזרח התיכון. יום השנה לא זכה לתהודה רבה בציבור עקב חוסר היציבות והזעזועים הפוליטיים שאירעו לאחרונה בישראל (בה נבחרה ציפי לבני ליו"ר קדימה) ובשטחים הפלסטינים. בהחלט לא הייתה כאן סיבה למסיבה או לתרועת ניצחון. תהליך אוסלו בגלגולו האחרון, מפגש אנאפוליס, מטלטל במהירות לקראת תאריך יעד לא ממומש נוסף, בסוף שנת 2008.

ישנם כאלה שעבורם הכשלון האחרון של אנאפוליס הוא עוד רגע פוטנציאלי ובלתי ממומש בתהליך שעל אף שהוא בריא בבסיסו, טעויות בתזמון, תקלות פוליטיות או אישיות ואולי גם מזל רע גרמו לו להחטיא שוב ושוב את מטרתו. אחרים מגלגלים עיניים – לדידם, לעולם לא יהיה שלום בארץ הקודש, פתרון שתי המדינות הוא חלום, ועדיף להשקיע מאמצים במשהו אחר הטומן בחובו הבטחה גדולה יותר. מתנגדים בודדים מתאמצים לקדם תוכניות אלטרנטיביות תחת פתרון שתי המדינות, תוכניות שאפילו הוצגו באופן מחמיא במספר מצגות פוורפוינט. אך מדובר בתוכניות שאין להן כל סיכוי להתקבל בציבור ובוודאי שלא לזכות בתמיכת הרוב בשתי החברות.

פתרון שתי המדינות הוא עדיין הפתרון היחיד המקובל על רוב הציבור הישראלי והפלסטיני. מדובר בתוכנית שעדיין ניתן להוציא אל הפועל, אבל אחרי 15 שנה, סביר להניח שלא מוגזם לקבוע שהמודל של אוסלו איננו נוסחת הקסם.

המסגרת שתהליך אוסלו הניח לתהליך השלום ממשיכה להתקיים עד היום על אף הפגמים המבניים מהם היא סובלת. הבעיה הראשית הייתה הרעיון שניתן לבנות אמון בין הצדדים על ידי צעדים בסוגיות מצומצמות כגון ההתנחלויות או הביטחון מבלי לנסח מראש את היעדים הסופיים. כאשר העתיד בלתי ידוע והעויינות שולטת בהווה, אין זה מפתיע שהתוצר לא היה מערכת יחסים המבוססת על אמון.

הבעיה השניה הייתה התפיסה שניתן לבנות מוסדות מדינה או שכלכלה פלסטינית בראשיתית תוכל לשגשג או שהרשות הפלסטינית תוכל לאזן בין הצורך בלגיטמיות פנים-פלסטינית לבין עובדת היותה קבלנית-משנה ביטחונית עבור ישראל. וכל זאת תחת כיבוש עויין ומתמשך. וכך נפל הפור.

דבר שלישי, תהליך אוסלו התחיל את דרכו כהסכם ישראלי-פלסטיני בילטרלי (הנורבגים היו מארחים נפלאים אך בשום אופן לא מתווכים). אלא שכאשר הדברים מגיעים להכרעה בסוגיות הקשות ביותר – גבולות הקבע, חלוקת ירושלים ושפה מתחמקת בנושא הפליטים – הסבירות הייתה נמוכה שהצדדים יוכלו לסגור את הדברים באופן עצמאי נוכח המטען הפוליטי שהם נושאים. ולמרות זאת, אף אחד עוד לא סחב איתו את הצדדים מעבר לקו הסיום.

ודבר אחרון, תהליך אוסלו ומאמצי השלום שבאו בעקבותיו ניסו יותר מידי להשיג הסכם ישראלי-פלסטיני במנותק מהתפתחויות אזוריות רחבות יותר במזרח התיכון. למסלול הסורי יש השפעה; לאופן ההתנהלות מול איראן השפעה מעצבת, וכך גם לעמדת המפרציות ומדינות ערביות סוניות אחרות. ולרות זאת, בינתיים לא ראינו את ארצות הברית או את הקהילה הבינלאומית מובילות מאמץ אזורי אינטרגטיבי.

לכך יש להוסיף שהמסגרת של אוסלו כפי שהיא עוצבה לא הייתה מסוגלת להתמודד עם התגבשותה של פוליטיקה רב-מפלגתית ודמוקרטית בפלסטין. הצלחתה הפוליטית של תנועת החמאס לא אמורה לסמן את סופו של פתרון שתי המדינות, אבל האופן שבו מתמודדים בינתיים עם סוגיית החמאס בהחלט יוכל להביא לתוצאה הזאת.

פסגת אנאפוליס של ממשל בוש נשענה יתר על המידה על המכשולים המובנים שמנינו לעיל. הממשל האמריקאי הבא יעמוד נגד הפיתוי להמשיך בגישה הנוכחית בשנה ה-16 וגם בשנים שיבואו אחר כך. הממשל החדש אולי יביא איתו אנרגיות ורצון חדש ואולי אפילו ימנה שליח מיוחד, אבל התוצאות יהיו כנראה התוצאות המוכרות והבלתי מחמיאות – אלא אם כן יוחלט על שינוי מבני רחב. תהליך אוסלו נמצא באמצע שנות העשרה שלו והוא סובל מחוק התפוקה השולית הפוחתת – עם כל מהלך כושל האמון מתערער, הקו הפרגמטי מאבד עוד מזוהרו והסקפטיות מתבצרת.

פתרון שתי המדינות ממשיך לשמור על כושר ההתאוששות שלו ולזכות בתמיכה עממית רחבה, כנראה לנוכח העדרם של אלטרנטיבות ראליסטיות משכנעות. אך אפילו כושר ההתאוששות הזה לא ימשיך לעמוד לו אם יחולו כשלונות ועיכובים נוספים. דבר זה מעמיד את ישראל, את בת בריתה האמריקאית, את הפלסטינים ואת האיזור ללא פתרונות מעשיים לטווח הזמן הבינוני.

בסיכומו של דבר, אחרי 15 שנה ישנם מספר מסקנות מתבקשות ודחופות: נדרשים גבולות קבע (צעדים בוני אמון ובניית מוסדות פלסטיניים אינם הולכים יד ביד עם הכיבוש), נדרשת גישה אזורית ומכלילה (במיוחד בנוגע לסוריה והחמאס); צעדים מעשיים לסיום הכיבוש יצטרכו לצעוד בראש בעוד שישראל תזכה לערבויות בטחוניות בינלאומיות ואיזוריות שיבואו לידי ביטוי גם בנוכחות צבאית מוחשית. וכל הצעדים האלה צריכים להיות מובלים מבחוץ במהלך בראשותה של ארצות הברית. רק אם נפנים את המציאות הזאת ונפעל על פיה נוכל להוציא לפועל את חזון שתי המדינות ההולך ונגוז שנהגה באוסלו.

###

* דניאל לוי הוא עמית בכיר ומנהל "יוזמת סיכויי שלום" בקרן סנצ'רי. דניאל לוי שימש בעבר כיועץ מיוחד במשרד ראש הממשלה בראשות ברק, השתתף במשלחת הישראלית הרשמית בשיחות אוסלו ב' ושיחות טאבה, והיה אחד מהארכיטקטים הראשיים של יוזמת ג'נבה. המאמר תורגם מאנגלית ומופץ על-ידי שירות החדשות של קומון גראונד CGNews)) באישור Prospects for Peace.

פורסם במקור על ידי Prospects for Peace, ב-29 בספטמבר 2008,
www.prospectsforpeace.com